Ziemia okrzemkowa to naturalnie występujący piasek, który stanowi popularny środek do walki z owadami w domu i ogrodzie. Stanowi także kluczowy element dążeń UE do rezygnacji z praktyk opartych na fosforynach w łańcuchu dostaw zboża.
Jak podaje Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa, szkodniki odpowiadają za stratę 20 % do 40 % światowej produkcji zbóż, a zmiana klimatu i nasilenie praktyk w zakresie transportu towarów przyczynią się do dalszego wzrostu tej liczby. Jedną z metod zwalczania szkodników jest stosowanie syntetycznych środków owadobójczych. Choć jest to skuteczne rozwiązanie, nagromadzenie niektórych środków owadobójczych w środowisku może zagrażać dzikiej przyrodzie i zdrowiu ludzi. Zespół finansowanego przez UE projektu PestiSi opracował innowacyjny produkt do ochrony magazynowanych zbóż: PestiSi, czyli wysoce skuteczny środek owadobójczy. „Proponowane przez nas rozwiązanie jest bezpieczne i naturalne oraz może być stosowane na zbożach magazynowanych przez dłuższy czas”, podkreśla László Berta, koordynator projektu i dyrektor generalny w firmie Pentele Mg. Zrt., która nadzoruje projekty w sektorze rolnictwa. PestiSi może zastąpić fosfiny i inne toksyczne substancje chemiczne wykorzystywane do ochrony magazynowanych zbóż, tym samym pomagając UE w realizacji celów strategii „od pola do stołu” zorientowanych na ograniczenie wykorzystania i zwiększenie bezpieczeństwa pestycydów chemicznych.
Bliższe spojrzenie
Składnikiem aktywnym PestiSi jest ziemia okrzemkowa – krzemionka składająca się ze skamieniałych szczątków fitoplanktonu. „Owady są wyposażone w kapilarny układ oddechowy: powietrze pobierane jest przez przetchlinki, a następnie przemieszcza się systemem tchawek”, mówi Berta. Przetchlinki pokryte są małymi włoskami, które uniemożliwiają zanieczyszczeniom przedostanie się do organizmu. „Jednak przypominające igłę kryształy ziemi okrzemkowej mogą przeniknąć do przetchlinek, zabijając owada”, tłumaczy. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo tego rozwiązania, Berta uspokaja: „Rozwiązanie to jest metodą mechaniczną, a nie chemiczną, dlatego nie stanowi zagrożenia dla ludzi i innych kręgowców”. Z kolei obecnie stosowane rozwiązania opierają się na fosfinach, które są wysoce toksyczne i niebezpieczne. PestiSi zabija szkodniki w 2 tygodnie, a już jedna aplikacja zabezpiecza zboże na rok, zapobiegając jego psuciu. Usuwanie tego środka owadobójczego z ziarna jest proste, choć nie jest konieczne, bo ilość stosowana do jednej aplikacji mieści się w limicie określonym przez europejski kodeks dotyczący pozostałości nieorganicznych pyłów.
Komercjalizacja
Zespół projektu zakończył prace nad produktem i sprawdził jego skuteczność na skalę przemysłową. Opracował także strategię komercjalizacji rozwiązania i zarządzania kanałami dystrybucji. „Dzięki projektowi udało nam się zrealizować nasze cele”, potwierdza Berta. Zapytany o kluczowy rezultat projektu, Berta odpowiada: „W toku projektu dowiedzieliśmy się, że możemy z powodzeniem przekuć koncepcję na produkt poprzez przeprowadzanie badań nie tylko w skali laboratoryjnej, ale także przemysłowej”. Badania te były kierowane i monitorowane przez certyfikowane firmy zajmujące się inspekcją i weryfikacją, między innymi SGS i MertControl, które potwierdziły wysoką skuteczność produktu. „Opracowaliśmy także przemysłowy system mieszania, który pozwala na skuteczne zwalczanie szkodników nawet w dużych ilościach ziarna i równomierne rozprowadzenie produktu”, dodaje Berta. Po zakończeniu prac nad systemem w styczniu 2021 roku zespół złożył wniosek patentowy. Twórcy projektu utworzyli ponadto grupę pierwszych zainteresowanych zakupem produktu. „Na rynku obserwujemy rosnące zainteresowanie naturalnymi środkami owadobójczymi i odchodzenie od środków chemicznych, w tym także fosfin. Produkty oparte na ziemi okrzemkowej to prawdopodobnie najlepsza alternatywna dla obecnie wykorzystywanych chemicznych i wysoce toksycznych rozwiązań. Teraz będziemy starali się dotrzeć do możliwie najszerszej grupy użytkowników”, podsumowuje Berta.
Źródło: cordis.europa.eu