Centralne Laboratorium Pomiarowo- Badawcze Sp. z o.o. to jedno z największych polskich laboratoriów badawczych. Od roku 1998 działa w obszarze badań m.in. środowiska naturalnego, środowiska pracy, węgla, koksu, paliw alternatywnych, kruszyw, 
odpadów czy pomiarów emisji. Aktualnie usługi świadczy w 4 lokalizacjach – w Jastrzębiu- Zdroju, Dąbrowie Górniczej, Radlinie, Zabrzu i Wałbrzychu. O skali działalności laboratorium mówią następujące dane; 300 pracowników, ponad 2 mln wykonanych oznaczeń w ciągu roku oraz zakres akredytacji obejmujący 1300 oznaczeń. CLP-B Sp. z o.o. to także akredytowany organizator badań biegłości oraz akredytowany producent materiałów odniesienia.
O tych dwóch ostatnich obszarach rozmawiamy z Panią Beatą Szymanek, Zastępcą Prezesa Zarządu – Dyrektorem ds. Technicznych. Zapraszamy do lektury.
Krzysztof Wołowiec: Państwa zakres akredytacji jako laboratorium badawczego to bardzo obszerny dokument. W jakich obszarach działa Centralne Laboratorium Pomiarowo Badawcze?
Beata Szymanek: Rzeczywiście, nieskromnie muszę potwierdzić, że Centralne Laboratorium Pomiarowo-Badacze Sp. z o.o. jest jednym z największych laboratoriów w Polsce. Potwierdzeniem naszych kompetencji są certyfikaty akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji:
- Certyfikat Akredytacji AB 300 dla Centrum Badań na zgodność z normą PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02,
- Certyfikat Akredytacji AK 017 dla Jednostki Inspekcyjnej na zgodność z normą PN-EN ISO/IEC 17020:2012,
- Certyfikat Akredytacji PT 003 dla Ośrodka Badań Biegłości na zgodność z normą PN-EN ISO/IEC 17043:2011,
- Certyfikat Akredytacji RM 001 dla Producenta Materiału Odniesienia na zgodność z normą PN-EN ISO 17034:2017-03.
Oferujemy szeroki wachlarz usług obejmujących między innymi badania paliw stałych, produktów węglopochodnych, środowiska ogólnego i środowiska pracy a także pobieranie próbek do badań. Działalność laboratoryjną realizujemy głównie w oparciu o metody opisane w obowiązujących normach krajowych lub międzynarodowych z uwzględnieniem obszarów, w których ma to zastosowanie. W strukturach Spółki działa niezależna jednostka inspekcyjna, świadcząca akredytowane usługi inspekcyjne. Świadczymy usługi rzeczoznawstwa ds. prowadzenia ruchu zakładu górniczego oraz usługi eksperckie w obszarze ochrony środowiska. W ramach prowadzonej działalności CLP-B oferuje również usługi badań biegłości oraz produkcję i sprzedaż certyfikowanych materiałów odniesienia.
Jak wygląda oferta Państwa badań biegłości?
Badania biegłości oferuje nasz Ośrodek Badań Biegłości CLP-B LABTEST, który rozpoczął działalność w 2004 roku. Przełomem w działalności Organizatora Badań Biegłości było potwierdzenie w 2010 roku spełnienia wymagań zawartych w przewodniku ILAC-G 13:08/2007 oraz uzyskanie certyfikatu akredytacji PT 003 wydanego przez Polskie Centrum Akredytacji.
W 2012 roku Ośrodek Badań Biegłości potwierdził swoje kompetencje Organizatora, spełniając wymagania normy PN-EN ISO/ILC 17043:2011. Od tego czasu staramy się być otwartym na oczekiwania Uczestników oraz ciągle rozszerzać zakres oferowanych usług wprowadzając do portfolio Organizatora Badań Biegłości nowe rundy oraz obiekty badań a także doskonalić utrzymywany system zarządzania. Aktualnie realizujemy 4 akredytowane programy badań biegłości: paliwa stałe, odpady, środowisko pracy, pobieranie próbek w zakresie węgla kamiennego, wód powierzchniowych, wody do spożycia. Na tym jednak nie koniec. Oferta naszych PT obejmuje również m.in. pobieranie próbek gazowych, wody basenowej, ścieków, biomasy. Zapraszam na stronę internetową, gdzie dostępne są aktualne harmonogramy: https://www.clpb.pl/badania-bieglosci/badania-bieglosci.
Realizujemy także nieakredytowane badania biegłości/porównania międzylaboratoryjne na konkretne zapotrzebowania klienta, również te nie ujęte w programach PT.
Podczas realizacji porównań międzylaboratoryjnych bierzemy pod uwagę zarówno wymagania normy PN-EN ISO/IEC 17043:2011 jak również dokumentu EA-4/21 INF:2018.
Dlaczego według Pani, badania biegłości pełnią tak ważną rolę w działalności akredytowanych laboratoriów badawczych?
Celem porównań międzylaboratoryjnych jest między innymi ocena zdolności do przeprowadzania określonych badań oraz ciągłe monitorowanie ważności wyników uzyskiwanych przez laboratoria. Udział w badaniach biegłości jest kluczowym elementem
w wykazaniu kompetencji zarówno jednostce akredytującej jak również stronom trzecim. Jednym z podstawowych warunków uzyskania akredytacji przez laboratoria jest spełnienie wymagań zawartych w polityce PCA dotyczącej uczestnictwa w badaniach biegłości poprzez wykazanie ważności swoich wyników w porównaniu z wynikami uzyskanymi przez inne laboratoria. Jednocześnie, zarówno norma akredytacyjna PN-EN ISO/IEC 17025:2018-02, jak również wspomniana polityka DA-05 przedstawia uczestnictwo w badaniach biegłości jako element monitorowania ważności wyników laboratorium.
Analiza danych pochodzących z badań biegłości oraz porównań międzylaboratoryjnych stanowi wkład w doskonalenie systemu zarządzania i prowadzonej działalności laboratoryjnej.
Naszym celem jest, aby uczestnicy biorący udział w badaniach biegłości lub porównaniach międzylaboratoryjnych organizowanych w Ośrodku Badań Biegłości CLP-B Labtest otrzymywali również wartość dodaną z takiej oceny w celu zidentyfikowania potencjalnych własnych wewnętrznych problemów oraz wykorzystania do doskonalenia własnej działalności.
Jakie widzi Pani szanse a jakie zagrożenia związane z realizacją usług w zakresie badań biegłości? Co stanowi największą przeszkodę w realizacji usług badań biegłości? Czy konkurencja na rynku jest duża?
Centralne Laboratorium Badawczo-Pomiarowe Sp. z o.o. prowadzi szeroką działalność zarówno w zakresie usług badawczych, inspekcyjnych, rzeczoznawstwa, ocen i ekspertyz, szkoleń, organizacji badań biegłości jak również produkcji materiałów odniesienia.
Organizacja badań biegłości nie jest naszą kluczową działalnością. Realizacja tego rodzaju usługi wymaga wiele wysiłku, kompetencji, wiedzy, zaangażowania wielu ludzi.
Konkurencja ze strony innych ośrodków badań biegłości jest duża. Na rynku pojawiają się nowi organizatorzy. Mamy jednak ogromną przewagę w postaci wieloletniego doświadczenia oraz zaufania dotychczasowych uczestników naszych programów PT. Jako kompetentny organizator nie ograniczamy się wyłącznie do powierzchownej prezentacji z-score. Nasze programy są opracowywane i realizowane w taki sposób, że dajemy uczestnikom tę niezwykle cenną wartość dodaną, o której wspominałam wcześniej. Badania biegłości są cennym, obiektywnym narzędziem dla laboratoriów w doskonaleniu swojej działalności, dlatego warto korzystać z nich w sposób świadomy i w taki sposób dobierać organizatora. Nieprzemyślane decyzje czy pokusa oszczędności na tym elemencie weryfikacji kompetencji swojego laboratorium może mieć poważne skutki w przyszłości. Widzimy, że świadomość laboratoriów sukcesywnie wzrasta. To dobry znak również dlatego, że fakt ten przyczynia się do podniesienia jakości wykonywanych badań w Polsce a stąd już jeden krok do bezpieczeństwa nas wszystkich.
Czy wobec tego ostatnie zmiany w dokumencie Polskiego Centrum Akredytacji DA-05 Polityka dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości wpłynęły znacząco na wybór przez Klientów usług akredytowanego ośrodka badań biegłości?
To dokładny przykład tego co powiedziałam przed chwilą. Cieszy nas fakt, że w dokumencie DA-05, wskazano, że jako kompetentni są uznawani akredytowani organizatorzy PT oraz organizatorzy, którzy spełniają wymagania normy PN-EN ISO/IEC 17043:2011. Mamy już pierwsze sygnały, że zmiany te przyniosą korzyści dla akredytowanego ośrodka badań biegłości. Uczestnicy coraz częściej pytają i upewniają się, czy dany program badań biegłości jest programem akredytowanym i czy ośrodek posiada akredytację w zakresie normy PN-EN ISO/IEC 17043:2011.
Mamy nadzieję, że treść polityki spowoduje, że będzie zgłaszać się do nas coraz więcej Uczestników.
Wspomniała Pani o produkcji i sprzedaży CRM- czy może Pani przybliżyć ten temat?
Rozpoczęcie produkcji materiałów odniesienia na potrzeby rynku zewnętrznego stanowiło dla nas ogromne wyzwanie, jednakże 
wykorzystaliśmy w tym celu doświadczenie uzyskane podczas organizacji badań biegłości oraz produkcji własnych materiałów odniesienia przygotowywanych na potrzeby wewnętrzne laboratorium. Produkcję materiałów odniesienia na własne potrzeby rozpoczęliśmy w 2007 roku. Zgodnie z naszymi szacunkami, wyprodukowaliśmy ponad 1000 sztuk wzorców, głównie materiałów węglowych oraz wzorców opartych na materiałach odpadowych. Produkcja materiałów była oparta o opracowaną własną procedurę badawczą. Gdy w 2017 roku PCA przystąpiło do przygotowywania nowego programu akredytacji, byliśmy jedną z kilku firm zainteresowanych tym profilem działalności. Dodam również, że po wypełnieniu ankiety i zadeklarowaniu gotowości w zakresie wdrożenia normy ISO 17034, (wtedy jeszcze nie PN) zostaliśmy przez PCA wybrani do tzw. pilotażu w zakresie wdrożenia produkcji materiałów odniesienia. Następne etapy procesu produkcji materiałów odniesienia przebiegły bardzo sprawnie: przygotowanie materiału, badanie jednorodności, określenie stabilności, dokładna analiza normy ISO 17034:2016, ustanowienie systemu zarządzania oraz prace związane z uruchomieniem produkcji pierwszych partii. Prace prowadził bardzo dobrze przygotowany zespół wdrożeniowy, w którego składzie byli analitycy, statystycy oraz pracownicy działu jakości.
W 2018 roku Polskie Centrum Akredytacji potwierdziło spełnienie wymagań normy PN-EN ISO 17043:2017-03 i uzyskaliśmy certyfikat akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji – RM 001 tym samym stając się pierwszym w Polsce akredytowanym producentem materiałów odniesienia.
Aktualnie prowadzimy sprzedaż węglowych certyfikowanych materiałów odniesienia w zakresie takich parametrów jak zawartość popiołu, siarki całkowitej, węgla, azotu, wodoru, fosforu i chloru.
W listopadzie 2020 roku poddaliśmy się procesowi rozszerzenia zakresu akredytacji dla producenta materiałów odniesienia zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO 17034:2017-03 o obiekty: odpad paleniskowy oraz koks z węgla kamiennego. Planujemy, że w marcu 2021 roku również te materiały pojawią się w naszej ofercie sprzedaży.
Jakie są Państwa plany na najbliższe lata? Czy planujecie Państwo poszerzenie oferty usług?
Mamy pomysły na rozwój w kolejnych latach. Nie chciałabym zdradzać tutaj wszystkich szczegółów. Odpady czy też pobieranie próbek, to jeden z przykładowych obszarów, w którym znajdziemy możliwości rozwoju naszych usług w obszarze badań biegłości. W maju 2020 r. pojawiła się możliwość wnioskowania do Polskiego Centrum Akredytacji o potwierdzenie kompetencji organizatora badań biegłości w elastycznym zakresie akredytacji. Może zaczniemy od tego wyzwania …
Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do zapoznania się z naszą szczegółową ofertą zamieszczoną na stronie internetowej firmy Centralne Laboratorium Pomiarowo-Badawcze Sp. z o.o., zarówno w obszarze badań biegłości jak i materiałów odniesienia
www. clpb.pl
Dziękuję za rozmowę.