Laboratoria to środowiska, w których pracuje się z substancjami toksycznymi, łatwopalnymi oraz szkodliwymi. Dlatego konieczne są odpowiednie środki kontroli, aby zapewnić bezpieczeństwo i komfort pracy. W laboratoriach istnieją dwa główne typy wentylacji – ogólna i lokalna.
Ogólna zapewnia stałe dostarczanie świeżego powietrza, usuwanie zanieczyszczonego powietrza i rozcieńczanie substancji szkodliwych. Szybkość wymiany powietrza w laboratorium jest wyrażana jako liczba zmian powietrza na godzinę (ACH), a jej poziom zależy od rodzaju pracy i rodzaju materiałów obsługiwanych w danym pomieszczeniu. Wielkość ACH jest zależna od rodzaju laboratorium i wykonywanej pracy. Przykładowe laboratoria przemysłowe mają typowe zakresy między 5 a 15 ACH. Ostateczny poziom ACH powinien być dostosowany do specyfiki pracy i rodzaju materiałów w danym laboratorium. Zbyt duża ilość zmian powietrza bez uzasadnionego celu może prowadzić do marnotrawstwa energii.
Wentylacja lokalna to systemy, które lokalnie przechwytują, zamykają i usuwają szkodliwe opary, pary i substancje generowane podczas prac w laboratorium. W laboratoriach stosuje się różne urządzenia wentylacji lokalnej, takie jak dygestoria, dygestoria nastołowe, wyciągi laboratoryjne, okapy laboratoryjne oraz ramiona wyciągowe. Są one stosowane do miejscowego wyciągania toksycznych oparów, zapewniając bezpieczne warunki pracy. Ramiona wyciągowe dodatkowo pozwalają na dostosowanie kierunku wyciągania do konkretnej potrzeby, co jest szczególnie przydatne w laboratoriach.
Dygestorium wentylacja
Zasada działania wyciągu w dygestorium laboratoryjnym polega na usuwaniu z komory manipulacyjnej gazów, par, aerozoli i innych szkodliwych substancji, które powstają podczas przeprowadzania eksperymentów lub pracy z niebezpiecznymi substancjami.
W zależności od konstrukcji dygestorium, wyciąg powietrza może odbywać się za pomocą szyberków, które znajdują się wewnątrz komory dygestorium, lub poprzez szczeliny na tylnej ścianie dygestorium (dygestorium szczelinowe). W niektórych przypadkach dygestoria są bez tych elementów i wyciąg odbywa się jedynie z górnej części komory manipulacyjnej.
Istnieją dwa główne rodzaje wentylacji: naturalna i wymuszona. Przy wentylacji naturalnej, różnica ciśnień wewnątrz pomieszczenia i na zewnątrz budynku zapewnia przepływ powietrza do wnętrza dygestorium i unika ucieczki szkodliwych substancji na zewnątrz dygestorium. Częściej jednak jest stosowana wentylacja mechaniczna wymuszona. Przy wentylacji wymuszonej, wentylator tworzy ujemne ciśnienie w komorze, skutecznie usuwając niebezpieczne zanieczyszczenia i kierując je na zewnątrz budynku.
Dla pełnej efektywności zaleca się stosowanie w laboratorium zarówno wentylacji wywiewnej (stosowana wewnątrz dygestorium lub wyciągu laboratoryjnego), która usuwa zanieczyszczenia, jak i nawiewnej, która dostarcza czyste powietrze, tworząc bezpieczne warunki pracy w laboratorium. Działa to na zasadzie utworzenia nadciśnienia w pomieszczeniu, minimalizując ryzyko wycieku toksycznych substancji na zewnątrz dygestorium. W ten sposób zapewniana jest ochrona pracowników oraz środowiska.
Dobór odpowiednich wentylatorów
Dobór odpowiednich wentylatorów jest kluczowy dla skutecznej wentylacji w laboratoriach. Należy wziąć pod uwagę rodzaj pracy wykonywanej w laboratorium, ilość zanieczyszczeń oraz przepływ powietrza wymagany do zapewnienia bezpieczeństwa. Wentylatory w laboratoriach spełniają różne role, w zależności od ich specyfikacji.
Wentylator chemoodporny: Ten rodzaj wentylatora jest wyposażony w materiały i powłoki odporne na działanie agresywnych substancji chemicznych. Jest to niezbędne w laboratoriach, gdzie obecne są toksyczne czy korozyjne związki chemiczne. Wentylatory chemoodporne zapewniają długotrwałą i niezawodną pracę, nawet w trudnych warunkach.
Wentylator przeciwwybuchowy: Wentylatory przeciwwybuchowe są zaprojektowane w taki sposób, aby zapobiegać iskrzeniom i zapaleniom w przypadku obecności łatwopalnych substancji lub gazów. Są niezwykle istotne w laboratoriach, gdzie mogą występować niebezpieczne atmosfery wybuchowe. Dzięki specjalnym mechanizmom, wentylatory przeciwwybuchowe minimalizują ryzyko wystąpienia pożaru lub wybuchu.
Wentylator dachowy (chemoodporny lub przeciwwybuchowy): Wentylatory dachowe są montowane na dachu budynku laboratoryjnego. Mogą być wyposażone zarówno w cechy chemoodporne, jak i przeciwwybuchowe, w zależności od potrzeb laboratorium. Montaż na dachu pozwala na efektywne odprowadzanie zanieczyszczeń na zewnątrz oraz wyeliminowanie hałasu związanego z pracą wentylatorów wewnątrz pomieszczeń laboratoryjnych.
Warto podkreślić, że wentylatory w laboratoriach muszą być precyzyjnie dostosowane do specyficznych warunków środowiskowych oraz rodzaju pracy przeprowadzanej w laboratorium. Zapewnienie odpowiedniej wydajności wentylatora jest kluczowe, aby uniknąć zagrożeń wynikających z niewłaściwej wentylacji i zachować bezpieczne warunki pracy w laboratoriach.
Podsumowanie
W skrócie, wentylacja w laboratoriach jest kluczowym aspektem zapewnienia bezpieczeństwa i komfortu pracy. Odpowiednio zaprojektowane wyciągi laboratoryjne oraz właściwie dobrane wentylatory są niezbędne do utrzymania czystego i bezpiecznego środowiska pracy w laboratorium.
Źródło: jorlab.pl