Laboratoria badawcze i wzorcujące mają do dyspozycji różnorodne metody kontroli jakości swojej pracy. Wybór odpowiedniej z nich podyktowany jest wieloma względami, wśród których znajdują się takie jak: cel przeprowadzanych badań, metoda badawcza i intensywność jej wykorzystywania, dostępne wyposażenie czy względy ekonomiczne. W celu potwierdzenia ważności wyników badań laboratorium musi określić, jakie narzędzia są dostępne (np.: wzorce, materiały odniesienia, programy PT/ILC) i odpowiednie do zamierzonych celów. Wśród wszystkich możliwości szczególne miejsce zajmuje udział w programach badań biegłości (PT) i porównaniach międzylaboratoryjnych (ILC).
Polskie Centrum Akredytacji akceptuje wyniki badań biegłości od akredytowanych i renomowanych organizatorów. Jak więc wybrać kompetentnego organizatora badań biegłości? Obiektywnym dowodem kompetencji organizatora badań biegłości jest wdrożenie wymogów przywołanej powyżej normy PN-EN ISO/IEC 17043, potwierdzone uzyskaniem akredytacji.
Kompetentny organizator badań biegłości musi spełnić szereg wymogów dotyczących właściwego przygotowania obiektu badań biegłości, zapewnienia jednorodności i stabilności, właściwego postępowania z obiektem w trakcie etykietowania, pakowania, dystrybucji i przechowywania. Jednym z ważniejszych etapów w pracy organizatora badań biegłości jest projektowanie programów badania biegłości, a tym samym planowanie procesów, które mają wpływ na jakość programu.
Organizator powinien przekazywać uczestnikom szczegółowe dane m.in.:
- informacje o terminie realizacji wysyłki lub dostarczenia obiektu badania biegłości,
- wszelkie opłaty przewidziane w trakcie trwania programu,
- kryteria kwalifikowania do uczestnictwa,
- informacje dotyczące poufności,
- szczegóły sposobu zgłaszania uczestnictwa w programie,
- instrukcje dla uczestników zawierające informacje o konieczności traktowania obiektów w taki sam sposób jak większość rutynowo badanych próbek, szczegółów dotyczących czynników mogących wpłynąć na badanie np. warunki przechowywania, procedury przygotowania, jeśli jest to wymagane, szczegółowe instrukcje postępowania z próbką, warunki środowiskowe, których znajomość może być istotna dla uczestnika, sposób zapisywania i raportowania wyników badania oraz związanych z tym niepewności,
- informacje umożliwiające uczestnikom odwołanie się od oceny ich rezultatów działania w programie badania biegłości.
Jednym z nielicznych w Polsce akredytowanych organizatorów badań biegłości jest Przedsiębiorstwo Geologiczne Sp. z o. o. (nr akredytacji PT 007). Warto zapoznać się z ofertą na bieżący rok: badania biegłości 2020. Wśród parametrów objętych dostępnymi badaniami biegłości znajdziemy m.in.:
- badania właściwości fizykomechanicznych kruszyw i kamienia naturalnego,
- badania gruntów,
- badania wód podziemnych, powierzchniowych oraz wody do spożycia,
- pobieranie próbek do badań.
Szczegółowe informacje dostępne są w panelu badań biegłości PTCenter: https://ptcenter.badaniabieglosci.pl/dashboard